Graniczy od północy z gminą Olsztynek, od strony zachodniej i częściowo południowej z gminą Kozłowo, dalej od strony południowej i częściowo wschodniej graniczy z gminą Janowiec Kościelny, od wschodu z gminami Janowo i Jedwabno.

Na powierzchni 378,9 km2 znajduje się 58 miejscowości zgrupowanych w 30 sołectwach. Gmina liczy 22.600 mieszkańców , z czego 15.600 mieszka w mieście.

Miasto Nidzica zwane bramą wiazdową na Warmię i Mazury, posiada dogodne połączenia komunikacyjne:
- trasy samochodowe: Warszawa-Gdańsk , Działdowo-Szczytno ,
Nowe Miasto-Wielbark
- zelektryfikowaną linię kolejową Warszawa - Olsztyn.

Przez obszar gminy przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej.
Na terenie gminy znajduje się 15.000 ha użytków rolnych , będących własnością lub dzierżawionych przez 690 rolników. Główne kierunki produkcji rolnej to:
- hodowla trzody chlewnej , bydła opasowego i mlecznego, uprawa zbóż i ziemniaków, truskawek i warzyw . Ponad 19.000 ha zajmują lasy i grunty leśne , które wyznaczają rozwój wielu firm branży drzewnej i meblarskiej.

Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Kiedy miasto nazwano Neidenburgiem - czyli zamkiem nad Nidą miasto otrzymało też herb. Naturalnie nie był to herb rycerski. Dla Nidzicy wybrano "dzikiego człowieka", który w prawej ręce tzyma miecz, w lewej zaś winorośl, zamienioną potem na lilię. Możliwe że budowniczowie zamku i miasta pochodzili z Nadrenii, a przyzwyczajeni do picia wina próbowali zasadzić winorośl na nasłonecznionym stoku góry zamkowej.

(Fot. By Dawid Galus - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl)